Το ευρώ είναι η πιο χειροπιαστή απόδειξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: περίπου 341 εκατομμύρια άτομα το χρησιμοποιούν καθημερινά, γεγονός που το καθιστά το δεύτερο συχνότερα χρησιμοποιούμενο νόμισμα παγκοσμίως. Τα πλεονεκτήματα του κοινού νομίσματος γίνονται αμέσως αντιληπτά από οποιονδήποτε ταξιδεύει στο εξωτερικό ή πραγματοποιεί ηλεκτρονικές αγορές από ιστότοπους άλλης χώρας της ΕΕ.
Χώρες μέλη που χρησιμοποιούν το ευρώ
Το ευρώ (€) είναι σήμερα το επίσημο νόμισμα των 20 από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ που συναποτελούν την ευρωζώνη, επίσημα «ζώνη του ευρώ».
Μολονότι όλες οι χώρες της ΕΕ αποτελούν μέρος της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ), 20 από τις χώρες αυτές έχουν αντικαταστήσει τα εθνικά τους νομίσματα με το ενιαίο νόμισμα - το ευρώ. Αυτές οι χώρες αποτελούν τη ζώνη του ευρώ, η οποία είναι επίσης γνωστή ως ευρωζώνη.
Πρόκειται για τις χώρες οι οποίες δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη το ευρώ, οι οποίες, ωστόσο, θα ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ όταν θα πληρούν τα αναγκαία κριτήρια. Ως επί το πλείστον, πρόκειται για κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ένωση το 2004, το 2007 και το 2013, μετά την καθιέρωση του ευρώ το 2002.
Ενίοτε, τα κράτη μέλη μπορούν να διαπραγματεύονται μια ρήτρα εξαίρεσης από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τις Συνθήκες και να αποφασίσουν να μην συμμετέχουν σε ορισμένες πολιτικές. Όσον αφορά το ενιαίο νόμισμα, αυτή είναι η περίπτωση της Δανίας. Διατήρησε το παλαιό της νόμισμα μετά την προσχώρησή της στην ΕΕ.
Ένταξη στη ζώνη του ευρώ
Για να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να πληρούν τα λεγόμενα «κριτήρια σύγκλισης».
Οι δεσμευτικές αυτές οικονομικές και νομικές προϋποθέσεις συμφωνήθηκαν στη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 και είναι επίσης γνωστές ως «κριτήρια του Μάαστριχτ». Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, εκτός από τη Δανία, οφείλουν να υιοθετήσουν το ευρώ και να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ, όταν θα πληρούν αυτά τα κριτήρια.
Η Συνθήκη δεν ορίζει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ένταξη στην ευρωζώνη. Επιτρέπει στα κράτη μέλη να αναπτύξουν τις δικές τους στρατηγικές για να εκπληρώσουν τις προϋποθέσεις με στόχο την υιοθέτηση του ευρώ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφασίζουν από κοινού εάν οι υποψήφιες χώρες προς ένταξη στη ζώνη του ευρώ πληρούν τις προϋποθέσεις για να υιοθετήσουν το ευρώ. Μετά από αξιολόγηση της προόδου βάσει των κριτηρίων σύγκλισης, τα δύο όργανα δημοσιεύουν τα συμπεράσματά τους στις αντίστοιχες εκθέσεις. Οι εκθέσεις επικυρώνονται στη συνέχεια από το Συμβούλιο ECOFIN μετά από διαβούλευση με το Κοινοβούλιο και τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων. Αν η γνωμοδότηση είναι ευνοϊκή, μπορεί να αρχίσει η διαδικασία υιοθέτησης του ευρώ.