Is é an euro an cruthúnas is léire dá bhfuil ann ar chomhtháthú na hEorpa: úsáideann thart ar 341 milliún duine gach lá é, agus fágann sin go bhfuil an euro ar an dara hairgeadra is mó úsáid ar domhan. Ní gá ach dul thar sáile nó siopadóireacht a dhéanamh ar líne ar shuíomhanna gréasáin atá lonnaithe i mBallstát eile den Aontas chun buntáistí an chomhairgeadra a thuiscint.
Na Ballstáit a úsáideann an euro
Faoi láthair, is é an euro (€) airgeadra oifigiúil 20 gcinn as na 27 mBallstát den Aontas Eorpach. An Limistéar Euro a thugtar ar na tíortha sin le chéile.
Cé go bhfuil Ballstáit uile an Aontais rannpháirteach san Aontas Eacnamaíoch agus Airgeadaíochta, tá an t-airgeadra aonair – an euro – curtha in ionad a n-airgeadra náisiúnta ag 20 de na Ballstáit. Is iad na Ballstáit sin an limistéar euro.
Is iad seo na tíortha nár ghlac an euro go fóill, ach a ghlacfaidh é a luaithe a bheidh na coinníollacha riachtanacha comhlíonta acu. Bunús na mBallstát sin, is Ballstáit iad a tháinig isteach san Aontas in 2004, 2007 agus 2013, tar éis sheoladh an euro, in 2002.
Ó am go chéile, is féidir le Ballstáit rogha an diúltaithe ó aon reachtaíocht nó conarthaí an Aontais Eorpaigh a chaibidliú, agus ar gan a bheith rannpháirteach i réimsí beartais áirithe dá bharr sin. Maidir leis an airgeadra aonair, tá sin amhlaidh i gcás na Danmhairge. Choinnigh an tír sin a hairgeadra i ndiaidh di teacht isteach san Aontas Eorpach.
Conas a théann tíortha isteach ann
Chun dul isteach sa limistéar euro, ní mór don Bhallstát i gceist na ‘critéir um chóineasú’ a chomhlíonadh.
Comhaontaíodh na coinníollacha ceangailteacha eacnamaíocha agus dlíthiúla sin i gConradh Maastricht in 1992 agus sin é an chúis a dtugtar ‘critéir Maastricht’ orthu freisin. Ní mór do Bhallstáit uile an Aontais Eorpaigh, seachas an Danmhairg, an euro a ghlacadh agus dul isteach sa limistéar euro, nuair a bheidh na critéir ábhartha comhlíonta acu.
Níl aon amchlár ar leith leagtha síos sa Chonradh i leith Ballstát dul isteach sa limistéar euro; is é an chaoi a bhfágtar faoi na Ballstáit na coinníollacha maidir le glacadh an euro a chomhlíonadh ar an dóigh is fearr leo.
Is iad an Coimisiún Eorpach agus an Banc Ceannais Eorpach a dhéanann an cinneadh in éineacht a chéile, an bhfuil na coinníollacha comhlíonta ag an mBallstát atá ag iarraidh teacht isteach sa limistéar euro nó nach bhfuil. Tar éis measúnú a dhéanamh ar an dul chun cinn atá déanta maidir leis na critéir um chóineasú, foilsíonn an dá institiúid sin a gconclúidí ina dtuarascálacha féin. Déanann Comhairle ECOFIN na tuarascála sin a dhaingniú ansin i gcomhairle leis an bParlaimint agus leis na Cinn Stáit. Má thugtar tuairim fhabhrach, is féidir tús a chur le próiseas an euro a ghlacadh.