Γιατί χρειάζεται ένα κοινό νόμισμα
Μόνιμη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετά, ήταν η δημιουργία μιαςΟικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ). Η ΟΝΕ συνίσταται στον συντονισμό των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών, στην εφαρμογή κοινής νομισματικής πολιτικής και στη χρήση κοινού νομίσματος, του ευρώ. Ένα ενιαίο νόμισμα παρέχει πολλά πλεονεκτήματα: διευκολύνει τις διασυνοριακές συναλλαγές των επιχειρήσεων, βελτιώνει τις επιδόσεις της οικονομίας και προσφέρει περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στους καταναλωτές.
Ωστόσο, την πορεία αυτή ανέκοπταν διάφορα πολιτικά και οικονομικά εμπόδια, όπως: η ανεπαρκής κατά καιρούς πολιτική βούληση, οι διαφωνίες ως προς τις οικονομικές προτεραιότητες ή οι αναταραχές στις διεθνείς αγορές. Όλα αυτά τα εμπόδια έπρεπε να υπερνικηθούν για να ανοίξει ο δρόμος προς την Οικονομική και Νομισματική Ένωση.
Η πορεία προς το ευρώ
Η διεθνής νομισματική σταθερότητα που επικράτησε στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο δεν διήρκεσε πολύ. Οι αναταραχές στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος απειλούσαν το σύστημα κοινών τιμών της κοινής γεωργικής πολιτικής, η οποία ήταν ο κεντρικός πυλώνας της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Οι προσπάθειες που έγιναν για την επίτευξη σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών επλήγησαν από τις πετρελαϊκές κρίσεις και άλλους κλυδωνισμούς της οικονομίας, μέχρις ότου, το 1979, καθιερώθηκε το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ).
Το ΕΝΣ λειτουργούσε ως ένα σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών το οποίο χρησίμευε για να διατηρούνται σταθερά, εντός στενών ορίων, τα νομίσματα που συμμετείχαν σε αυτό. Αυτή η εντελώς νέα προσέγγιση αποτελούσε έναν πρωτοφανή συντονισμό των νομισματικών πολιτικών των χωρών της ΕΕ, και λειτούργησε με επιτυχία για μια δεκαετία και πλέον. Ωστόσο, ήταν κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ντελόρ που οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών των χωρών της ΕΕ εξέδωσαν την «Έκθεση Ντελόρ» σχετικά με τον τρόπο υλοποίησης της ΟΝΕ.
Από το Μάαστριχτ στο ευρώ και τη ζώνη του ευρώ, 1991-2002
Η έκθεση Ντελόρ πρότεινε μια προπαρασκευαστική περίοδο τριών σταδίων για την οικονομική και νομισματική ένωση και τη ζώνη του ευρώ, η οποία θα διαρκούσε από το 1990 έως το 1999. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποδέχτηκαν τις συστάσεις της έκθεσης Ντελόρ.
Η νέα Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία περιείχε τις αναγκαίες διατάξεις για την εφαρμογή της νομισματικής ένωσης, συμφωνήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στο Μάαστριχτ των Κάτω Χωρών, τον Δεκέμβριο του 1991.
Μετά από μια δεκαετία προετοιμασιών, το ευρώ καθιερώθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999: τα πρώτα τρία χρόνια ήταν ένα «αόρατο» νόμισμα το οποίο χρησιμοποιούταν μόνο για λογιστικούς σκοπούς και ηλεκτρονικές πληρωμές. Την 1η Ιανουαρίου 2002, οπότε τέθηκαν σε κυκλοφορία τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα του ευρώ, ξεκίνησε σε 12 χώρες της ΕΕ η μεγαλύτερη στην ιστορία μετάβαση σε ένα νέο νόμισμα.