Po co nam wspólna waluta?
Pomysł utworzenia unii gospodarczej i walutowej (UGW) od 1960 r. był wielokrotnie przedmiotem dyskusji na forum Unii Europejskiej. UGW polega na koordynowaniu polityk gospodarczych i budżetowych, prowadzeniu wspólnej polityki pieniężnej oraz posługiwaniu się euro jako wspólną walutą. Wspólna waluta oferuje wiele korzyści: firmy mogą łatwiej prowadzić handel z zagranicą, gospodarka osiąga lepsze wyniki, a konsumenci mają większy wybór i więcej możliwości.
Jednak przez wiele lat na przeszkodzie temu projektowi stawały kwestie gospodarcze i polityczne: niekiedy brak zaangażowania politycznego, kiedy indziej brak zgody co do priorytetów gospodarczych oraz zawirowania na rynkach międzynarodowych. Aby przystąpić do zbudowania unii gospodarczej i walutowej, należało najpierw pokonać te przeszkody.
Droga do euro
Okres stabilności walut w skali międzynarodowej panujący zaraz po wojnie nie potrwał długo. Zawirowania na międzynarodowych rynkach walutowych zagroziły wspólnemu systemowi cen wspólnej polityki rolnej, która była wówczas głównym filarem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Późniejsze próby ustabilizowania kursów wymiany ucierpiały w wyniku kryzysu naftowego i innych wstrząsów. W 1979 r. ustanowiono Europejski System Walutowy.
ESW był oparty na systemie kursów wymiany stosowanym w celu utrzymania w określonym przedziale kursu walut uczestniczących w systemie. To kompletnie nowe podejście było precedensem w dziedzinie koordynacji polityki pieniężnej krajów UE i z powodzeniem funkcjonowało przez ponad dziesięć lat. Jednak to za czasów Komisji Jacquesa Delorsa prezesi banków centralnych państw członkowskich UE opracowali „raport Delorsa”, zawierający wskazówki dotyczące stworzenia UGW.
Od Maastricht do euro i strefy euro (1991 – 2002)
W raporcie Delorsa zaproponowano trzystopniowy okres przygotowawczy unii gospodarczej i walutowej oraz strefy euro, obejmujący lata 1990–1999. Szefowie państw i rządów państw UE przyjęli zalecenia zawarte w raporcie.
Nowy Traktat o Unii Europejskiej, zawierający zapisy potrzebne do wprowadzenia w życie unii walutowej, został parafowany na szczycie Rady Europejskiej w holenderskim Maastricht, w grudniu 1991 r.
Po dziesięciu latach przygotowań 1 stycznia 1999 r. euro weszło w życie. Przez pierwsze trzy lata było „niewidzialną” walutą, stosowaną wyłącznie do celów rachunkowości oraz płatności elektronicznych. Monety i banknoty weszły w życie 1 stycznia 2002 r. w 12 krajach UE, powodując największą w historii wymianę gotówki.