Fakty i liczby dotyczące Unii Europejskiej

Rok założenia: 1951 r. po drugiej wojnie światowej przez sześć państw (Belgię, Francję, Niemcy, Włochy, Luksemburg i Holandię).

Obecne państwa członkowskie: 27 państw.

Kraje ubiegające się o członkostwo w przyszłości: dziewięć krajów kandydujących i jeden potencjalny kandydat.

Struktura instytucjonalna: UE ma wyjątkową strukturę instytucji, organów i agencji, które działają na rzecz wspólnych interesów UE i obywateli. W całej UE działa siedem instytucji europejskich, osiem organów UE i ponad 30 agencji zdecentralizowanych pełniących określone role.

Wybory: Wybory do Parlamentu Europejskiego odbywają się co pięć lat.

Liczba ludności: ponad 448 mln mieszkańców, co stanowi 5,6 proc. ludności świata.

Zmiany liczby ludności: eksperci szacują, że liczba ludności UE będzie stale rosła do 2026 r., po czym do 2100 r. powróci do 420 mln osób.

Społeczeństwo wielokulturowe: około 41 mln mieszkańców UE to obcokrajowcy. Prawie 14 mln z nich to obywatele państw członkowskich UE innych niż państwo, w którym mieszkają. Pozostali to obywatele państw spoza UE. Średnio 3,1 proc. osób mieszkających w danym państwie UE pochodzi z innego państwa UE, a 6,1 proc. ma obywatelstwo państwa spoza UE.

Powierzchnia: 4 mln km². Niemcy mają największą liczbę ludności w UE, a Francja jest największym krajem UE pod względem obszaru. Malta jest najmniejszym krajem UE zarówno pod względem liczby mieszkańców, jak i powierzchni.

Urbanizacja: 39 proc. ludności UE mieszka w dużych miastach, 36 proc. w miasteczkach i na przedmieściach, a 25 proc. na obszarach wiejskich.

Otwarte granice: strefa Schengen od 1985 r. umożliwia ludziom przemieszczanie się bez kontroli granicznych. Stanowi ona podstawę unijnej zasady swobodnego przemieszczania się, dzięki której każdy obywatel UE może podróżować, pracować i mieszkać w dowolnym kraju UE bez szczególnych formalności. Do strefy Schengen należą wszystkie państwa członkowskie UE z wyjątkiem Cypru i Irlandii. Niedawno, w marcu 2024 r., dołączyły do niej Bułgaria i Rumunia. Do strefy Schengen należą również cztery państwa spoza UE (Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein).

_{^{Źródła: Eurostat – dane za 2023 r. dotyczące liczby ludności, prognozy na temat liczby ludności, powierzchni, obywatelstwa ludności, liczby ludności na świecie, liczby ludności w miastach i na wsiach, dane za 2022 r. dotyczące udziału w handlu światowym}}.

Jednolity rynek: Unia Europejska działa jako jednolity rynek składający się z 27 państw UE oraz, z pewnymi wyjątkami, czterech państw spoza UE. Oznacza to, że towary, usługi, kapitał i osoby mogą swobodnie przemieszczać się bez barier technicznych, prawnych czy biurokratycznych. 

Jedna waluta: wprowadzone w 1999 r. euro jest oficjalną walutą obowiązującą w 20 krajach UE. Kraje te znane są jako strefa euro. Euro przyspieszyło integrację europejską, umożliwiając obywatelom strefy euro korzystanie z jednolitego rynku. Większość państw UE eksportuje od 50 proc. do 80 proc. swoich towarów do innych krajów UE. 

PKB: jako jedna z największych gospodarek świata UE generuje PKB, tzn. wytwarza towary i usługi o całkowitej wartości 17 bln euro. Największy udział mają Niemcy, a następnie Francja i Włochy. Usługi stanowią 72 proc. PKB UE, a przemysł – prawie całą resztę. 

Handel: UE jest największym na świecie eksporterem wytworzonych towarów i usług. UE odpowiada za około 14 proc. światowego handlu towarami.

Partnerzy handlowi: Stany Zjednoczone są największym odbiorcą towarów wywożonych z UE, podczas gdy Chiny są największym źródłem przywożonych towarów. Głównymi partnerami handlowymi UE w dziedzinie usług są Stany Zjednoczone i Zjednoczone Królestwo. 

Budżet UE: Unia posiada swój własny budżet do finansowania priorytetów i dużych projektów, których większość krajów UE nie byłaby w stanie sfinansować samodzielnie ze względu na rozmiar tych przedsięwzięć lub ich transgraniczny charakter. Obecny długoterminowy budżet obejmuje lata 2021–2027 i wynosi około 2 bln euro. 

Dług: deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w całej UE odpowiada 3,5 proc. PKB. Skonsolidowane zadłużenie brutto w UE wynosi 82 proc. PKB, co oznacza spadek w porównaniu ze szczytowym poziomem z 2020 r. wynoszącym podczas pandemii 90 proc. Grecja, Włochy, Francja, Hiszpania i Belgia mają najwyższe zadłużenie, przy czym ich stosunek zadłużenia do PKB przekracza 100 proc. Najniższe wskaźniki mają Luksemburg, Bułgaria i Estonia.

_{^{Źródło: Eurostat – dane za 2023 r. dotyczące PKB, sektorów, handlu wewnątrzunijnego, partnerów w handlu towarami, partnerów w handlu usługami, deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych, skonsolidowanego długu brutto, dane za 2022 r. dotyczące udziału w handlu światowym}}.

Cele w zakresie klimatu: dążąc do tego, by do 2050 r. stać się pierwszym na świecie kontynentem neutralnym dla klimatu, UE jest pionierem w walce ze zmianą klimatu i w ekologizacji swojej gospodarki. Zobowiązała się do roku 2030 zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. w porównaniu z poziomem z 1990 r.

Emisje: w ciągu ostatniej dekady emisje gazów cieplarnianych generowane przez gospodarkę UE na osobę zatrudnioną zmniejszyły się o 26 proc.

Paliwa kopalne: 70 proc. całej energii w UE jest nadal produkowane z węgla, ropy naftowej i gazu. UE pracuje nad zmniejszeniem swojej zależności od innych krajów w zakresie importu paliw, która obecnie wynosi 63 proc.

Energia ze źródeł odnawialnych: Już 23 proc. energii zużywanej w UE pochodzi ze źródeł odnawialnych, a udział ten stale rośnie. Odnawialne źródła energii są obecnie głównym źródłem produkcji energii elektrycznej. liderem wśród państw UE jest Szwecja, gdzie prawie dwie trzecie zużycia energii pochodzi ze źródeł odnawialnych, a kolejne miejsca zajmują: Finlandia, Łotwa i Dania. Irlandia, Malta, Belgia i Luksemburg mają najniższy odsetek odnawialnych źródeł energii. 

_{^{Źródło: Eurostat – dane za 2022 r. dotyczące  paliw kopalnych, energii, energii ze źródeł odnawialnych, zależności energetycznej, oraz emisji gazów cieplarnianych}}

Średnie trwanie życia: prawie 79 lat w przypadku mężczyzn i 84 lata w przypadku kobiet.

Zdrowie: 68 proc. mieszkających w UE osób w wieku 16 lub więcej lat uważa swój stan zdrowia za dobry lub bardzo dobry. 

Zmiany demograficzne: w ostatnich dziesięcioleciach w większości Europy obserwuje się starzenie się społeczeństwa. Będzie to miało poważne konsekwencje dla funduszy emerytalnych, dochodów rządowych i świadczenia takich usług jak opieka zdrowotna i społeczna. Liczba osób w wieku produkcyjnym w UE w stosunku do liczby osób starszych spadła z 3,8 w 2002 r. do 2,8 w 2022 r. Wskaźnik ten będzie nadal spadał. 

Stopa bezrobocia: 6,1 proc. Ponad dwukrotnie więcej jest bezrobotnych wśród młodych ludzi w wieku 15–24 lat (14,5 proc.). 

Pracodawcy: sektor usług jest zdecydowanie największym pracodawcą w UE, a jego udział wynosi 74 proc. Pozostała część siły roboczej jest podzielona między sektory przemysłu, budownictwa, rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa. 

Równouprawnienie płci: chociaż w ostatnich dziesięcioleciach UE poczyniła postępy w zakresie równouprawnienia płci, kobiety w UE nadal zarabiają średnio o 12,7 proc. mniej niż mężczyźni. W pracy mężczyźni zajmują zazwyczaj wyższe stanowiska niż kobiety. Kobiety zajmują na przykład nieco ponad jedną trzecią (35 proc.) stanowisk kierowniczych w UE. Odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych nie osiąga 50 proc. w żadnym kraju UE, ale przekracza 40 proc. na Łotwie, w Polsce, Szwecji, Bułgarii i Finlandii. Cypr, Luksemburg i Chorwacja mają najmniejszą liczbę kobiet na stanowiskach kierowniczych.

Inflacja: 6,4 proc. (w 2023 r.). W ostatnich latach najbardziej wzrosły ceny żywności, napojów i alkoholu. Po gwałtownym wzroście w 2022 i 2023 r. koszty transportu, mieszkań, wody, energii elektrycznej, gazu i innych paliw znacznie spadły.

Zagrożenie ubóstwem: 94,6 mln osób w UE jest zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Więcej niż jedna piąta Europejczyków mieszkających w gospodarstwie domowym z dziećmi pozostającymi na utrzymaniu jest zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. 31 proc. Europejczyków mieszkających w gospodarstwach domowych nie jest również w stanie poradzić sobie z nieoczekiwanymi wydatkami finansowymi. Zagrożenie ubóstwem jest najwyższe w Rumunii i Bułgarii, a najniższe w Czechach i Słowenii.

_{^{Źródło: Eurostat – dane za 2023 r. dotyczące średniego trwania życia, postrzegania zdrowia, współczynnika obciążenia demograficznego osobami starszymi, bezrobocia, sektorów zatrudnienia, ubóstwa i wykluczenia społecznego, gospodarstw domowych w obliczu nieoczekiwanych wydatków finansowych, inflacji, inflacji wg kategorii, zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć, osób na stanowiskach kierowniczych, dane za 2022 r. dotyczące konsumpcji w gospodarstwach domowych}}

Kultura i wielojęzyczność: UE charakteryzuje się bogatą różnorodnością kulturową i językową. Języki krajów UE są zasadniczą częścią jej dziedzictwa kulturowego. Dlatego też UE wspiera wielojęzyczność i ma 24 języki urzędowe. 

Nauka języków obcych: w szkole zachęca się uczniów do nauki nowych języków od najmłodszych lat. Sprzyja to kontaktom z ludźmi z innych krajów i ułatwia studiowanie za granicą. 49 proc. uczniów szkół średnich II stopnia w UE uczy się co najmniej dwóch języków obcych. 

Absolwenci uczelni wyższych: co roku szkoły wyższe kończy ponad 4 mln absolwentów. Najpowszechniejszymi kierunkami studiów są: biznes, administracja i prawo; inżynieria, produkcja i budownictwo; oraz zdrowie i dobrostan. 

Wymiany studenckie: od 1987 r. wymiany studenckie w UE są organizowane w ramach programu Erasmus+. W pierwszym roku wzięło w nim udział 3 200 studentów z 11 europejskich krajów. Od tego czasu program Erasmus+ pozwolił 15 mln osób mieszkać i studiować w 34 krajach w UE i poza nią. 

Turystyka: UE jest wiodącym kierunkiem turystycznym na świecie i przyjmuje 60 proc. międzynarodowych turystów z całego świata. Niemcy, Włochy, Francja i Hiszpania to najczęstsze docelowe miejsca podróży na świecie, a turyści spędzają ponad 430 mln nocy rocznie w każdym z tych czterech krajów. Mieszkańcy UE odbywają również w ciągu roku prawie 1,1 mld podróży turystycznych w celach osobistych lub biznesowych, zarówno w swoim kraju, jak i do innego kraju UE. Otwarte granice UE ułatwiają swobodny przepływ.

_{^{Źródło: Eurostat – dane za 2023 r. dotyczące uczniów i języków, których się uczą, absolwentów studiów wyższych, kierunków studiów wyższych, noclegów turystycznych, turystyki, podróży Europejczyków, dane za 2022 r. dotyczące studiowania za granicą}}