Fundusze Unii Europejskiej, dotacje i subsydia

UE dofinansowuje liczne projekty i programy. Stosuje przy tym surowe zasady gwarantujące ścisłą kontrolę nad wydatkowaniem funduszy w przejrzysty i odpowiedzialny sposób.

Różne formy finansowania, jakie oferuje UE:

• dotacje – o które kandydaci ubiegają się, przedstawiając swoje projekty w odpowiedzi na „zaproszenie do składania wniosków”
• dotacje, którymi zarządzają władze krajowe lub regionalne
• pożyczki, gwarancje oraz udział kapitałowy jako formy pomocy finansowej na realizację unijnych programów i polityki
• pożyczki dla krajów UE oraz krajów niebędących jej członkami
• nagrody dla zwycięzców konkursów w ramach programu Horyzont.

Zarządzanie programami finansowanymi z budżetu UE odbywa się na trzy różne sposoby.

• Zarządzanie bezpośrednie Środkami finansowymi UE zarządza bezpośrednio Komisja Europejska.
• Zarządzanie wspólnie z krajami UE Środkami finansowymi zarządzają wspólnie Komisja Europejska i kraje UE.
• Zarządzanie pośrednie Środkami finansowymi zarządzają organizacje partnerskie lub inne organy z krajów UE lub spoza UE.

Zarządzanie bezpośrednie

W przypadku zarządzania bezpośredniego Komisja Europejska bezpośrednio odpowiada za realizację wszystkich etapów programu. Komisja:

• ogłasza zaproszenia do składania wniosków
• ocenia złożone wnioski
• podpisuje umowy o udzielenie dotacji
• monitoruje realizację projektów
• ocenia wyniki
• dokonuje płatności.

Aby otrzymać takie dofinansowanie, należy odpowiedzieć na zaproszenie do składania wniosków.

Zaproszenia do składania wniosków w ramach zarządzania bezpośredniego opublikowane w portalu o finansowaniu i przetargach

Istnieją szczególne ustalenia dotyczące funduszy z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przeznaczonych na zieloną i cyfrową transformację krajów UE po pandemii COVID-19 w ramach instrumentu na rzecz odbudowy NextGenerationEU. Rządy krajów UE w porozumieniu z Komisją Europejską opracowują krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności, a następnie, po osiągnięciu celów określonych w tych planach, otrzymują płatności. 

Zarządzane wspólnie z krajami UE

Zarządzanie wspólnie z krajami UE oznacza, że odpowiedzialność za realizację danego programu ponoszą wspólnie Komisja Europejska i organy krajowe w krajach UE. W ten sposób realizuje się około 70 proc. wszystkich programów unijnych.

Krajowe, regionalne i lokalne organy administracji w państwach UE wybierają projekty, które zostaną dofinansowane, i są odpowiedzialne za bieżące zarządzanie tymi projektami. Komisja współpracuje z poszczególnymi krajami UE, aby zapewnić pomyślną realizację projektów i prawidłowe wydatkowanie środków.

Polityka spójności i rolnictwo to najważniejsze obszary, w których stosuje się tego rodzaju zarządzanie – głównie za pośrednictwem następujących funduszy:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – rozwój regionalny i miejski
• Fundusz Spójności – wsparcie dla regionów mniej rozwiniętych
• Europejski Fundusz Społeczny Plus – integracja społeczna i dobra administracja
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) wspierający terytoria ponoszące najwyższe koszty transformacji w kierunku neutralności klimatycznej
• Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
• Europejski Fundusz Morski i Rybacki

Krajowe strony internetowe dotyczące funduszy objętych wspólnym zarządzaniem

Regionalne i krajowe organy finansujące

Zarządzanie pośrednie

Pośrednie zarządzanie unijnymi programami finansowania oznacza, że są one częściowo lub w całości wdrażane przez strony trzecie, takie jak organy krajowe lub organizacje międzynarodowe. Finansowanie ma formę dotacji, o które składa się wnioski na poziomie krajowym.

Większość środków z budżetu UE na pomoc humanitarną lub rozwój międzynarodowy jest wydatkowana w ramach zarządzania pośredniego.

Programy objęte zarządzaniem pośrednim stanowią około 10 proc. całkowitego budżetu UE.

Więcej informacji, jak ubiegać się o tego rodzaju finansowanie, można znaleźć na stronie Procedura składania wniosków – zarządzanie pośrednie.