Parlament Europejski

Informacje ogólne

• Rola: Wybierany w bezpośrednich wyborach organ ustawodawczy UE, posiadający funkcje nadzorcze i budżetowe
• Skład: 720 posłów
• Przewodnicząca: Roberta Metsola
• Rok ustanowienia: 1952 – jako Wspólne Zgromadzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali; 1962 – jako Parlament Europejski; pierwsze wybory bezpośrednie odbyły się w 1979 r.
• Siedziba: Strasburg (Francja), Bruksela (Belgia), Luksemburg
• Strona internetowa: Parlament Europejski

Parlament Europejski jest organem ustawodawczym UE. Posłowie wybierani są w wyborach bezpośrednich co 5 lat.

Ostatnie wybory do Parlamentu Europejskiego odbyły się 6–9 czerwca 2024 r. 

Czym zajmuje się Parlament Europejski?

Parlament Europejski pełni trzy podstawowe funkcje:

Funkcja ustawodawcza

• uchwala, wraz z Radą UE, przepisy prawa europejskiego, w oparciu o wnioski ustawodawcze Komisji Europejskiej
• podejmuje decyzje w sprawie umów międzynarodowych
• podejmuje decyzje w sprawie rozszerzenia UE
• bada roczny plan prac Komisji i występuje do Komisji o przedłożenie wniosków ustawodawczych

Funkcja nadzorcza

• sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami europejskimi
• wybiera przewodniczącego Komisji i zatwierdza skład Komisji; może uchwalić „wotum nieufności”, zmuszając Komisję do dymisji
• udziela absolutorium z wykonania budżetu, tzn. zatwierdza prawidłowe wykonanie budżetu
• rozpatruje petycje od obywateli oraz powołuje komisje śledcze
• omawia kwestie dotyczące polityki pieniężnej z Europejskim Bankiem Centralnym
• kieruje zapytania do Komisji i Rady
• monitoruje wybory

Funkcja budżetowa

• wraz z Radą ustanawia budżet UE
• zatwierdza długoterminowy budżet UE, tzw. wieloletnie ramy finansowe

Skład

Liczba posłów do PE z każdego kraju jest w przybliżeniu proporcjonalna do liczby jego ludności. Zastosowanie ma zasada degresywnej proporcjonalności: żaden kraj nie może mieć mniej niż 6 lub więcej niż 96 posłów do PE, a całkowita liczba posłów nie może przekroczyć 750 (plus przewodniczący). Posłowie zasiadają w PE nie według kraju pochodzenia, lecz według przynależności politycznej.

Przewodniczący reprezentuje Parlament w relacjach z pozostałymi instytucjami UE, jak również w stosunkach ze światem zewnętrznym. Przewodniczący ma ostatnie słowo w sprawie budżetu.

W jaki sposób działa PE?

Prace Parlamentu przebiegają w dwóch etapach:

• Komisje – przygotowanie aktów prawnych.
  Istnieje 20 komisji parlamentarnych oraz trzy podkomisje, które specjalizują się w konkretnych obszarach działalności UE. Komisje analizują wnioski ustawodawcze; posłowie i grupy polityczne mogą wprowadzać do nich poprawki lub zadecydować o odrzuceniu danego projektu ustawodawczego. Kwestie te są również omawiane w ramach grup politycznych.
• Sesje plenarne – uchwalanie prawa.
  Podczas sesji plenarnych wszyscy posłowie zbierają się w sali obrad i głosują w sprawie proponowanych przepisów i poprawek. Zwykle obywają się one w Strasburgu (cztery dni w miesiącu). Czasami w Brukseli odbywają się dodatkowe sesje.

To warto wiedzieć

Każdy może wezwać Parlament Europejski do przyjęcia stanowiska w danej sprawie i złożyć petycję (drogą pocztową lub elektroniczną).

Petycje mogą dotyczyć wszystkich spraw, które wchodzą w zakres działalności UE.

Petycję może złożyć każda osoba posiadająca obywatelstwo jednego z krajów UE lub przebywająca legalnie na terytorium UE. Prawo do złożenia petycji przysługuje także przedsiębiorstwom i organizacjom, które posiadają siedzibę w UE.

Można również skontaktować się bezpośrednio z posłem reprezentującym dany kraj lub z Biurem Informacyjnym Parlamentu Europejskiego w swoim kraju.

Dostęp do dokumentów

Dostęp do informacji

Sesje parlamentu

Terminarz przewodniczącej Parlamentu Europejskiego

Więcej informacji

Organizacyjna baza danych UE (Kto jest kim w UE)

Wizyty w Parlamencie Europejskim

Uprawnienia PE i procedury ustawodawcze

Publikacje

Oferty zatrudnienia