Είδη νομοθεσίας

Οι στόχοι που καθορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ επιτυγχάνονται μέσω διαφόρων νομοθετικών πράξεων. Ορισμένες έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα, άλλες όχι. Επίσης, ορισμένες ισχύουν για όλες τις χώρες της ΕΕ, ενώ άλλες για μερικές μόνον από αυτές.

Οι «κανονισμοί» είναι δεσμευτικές νομοθετικές πράξεις. Πρέπει να εφαρμόζονται στο σύνολό τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Για παράδειγμα, όταν ο κανονισμός της ΕΕ για την κατάργηση των τελών περιαγωγής κατά τα ταξίδια εντός της ΕΕ έληξε το 2022, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν νέο κανονισμό τόσο για τη βελτίωση της σαφήνειας του προηγούμενου κανονισμού όσο και για τη διασφάλιση της εφαρμογής κοινής προσέγγισης όσον αφορά τα τέλη περιαγωγής για άλλα δέκα έτη.

Οι οδηγίες είναι νομοθετικές πράξεις που ορίζουν έναν στόχο τον οποίο πρέπει να επιτύχουν οι χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, εναπόκειται στην κάθε χώρα να θεσπίσει τους δικούς της νόμους για την επίτευξη των στόχων αυτών. Ένα παράδειγμα είναι η οδηγία της ΕΕ για τα πλαστικά μίας χρήσης, η οποία μειώνει τον αντίκτυπο ορισμένων πλαστικών μίας χρήσης στο περιβάλλον, για παράδειγμα μειώνοντας ή ακόμη και απαγορεύοντας τη χρήση πλαστικών μίας χρήσης, όπως πιάτα, καλαμάκια και κυπελάκια.

Οι «αποφάσεις» είναι δεσμευτικές για αυτούς στους οποίους απευθύνονται (π.χ. χώρα της ΕΕ ή συγκεκριμένη εταιρεία) και έχουν άμεση εφαρμογή. Για παράδειγμα, το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση που επιτρέπει στην Κροατία να υιοθετήσει το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2023. Η απόφαση αφορά μόνον αυτή τη χώρα.

Οι «συστάσεις» δεν είναι δεσμευτικές. Όταν η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση για να βελτιώσουν οι πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων των χωρών της ΕΕ τη διαφάνεια του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους και να διαφυλάξουν τη συντακτική ανεξαρτησία τους, αυτό δεν είχε νομικές συνέπειες. Η έκδοση σύστασης δίνει στα θεσμικά όργανα τη δυνατότητα να γνωστοποιήσουν τις απόψεις τους και να προτείνουν έναν άξονα δράσης χωρίς να επιβάλουν οποιαδήποτε νομική υποχρέωση στους αποδέκτες.

Οι γνώμες είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει στα θεσμικά όργανα να εκφράζουν μια άποψη με μη δεσμευτικό τρόπο, δηλαδή χωρίς να επιβάλλουν νομικές υποχρεώσεις στους αποδέκτες. Οι γνώμες δεν είναι δεσμευτικές. Εκδίδονται από τα κύρια θεσμικά όργανα της ΕΕ (την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο), την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Κατά την κατάρτιση των νόμων, οι επιτροπές διατυπώνουν τη γνώμη τους σύμφωνα με τη δική τους οπτική γωνία που βασίζεται σε περιφερειακές, οικονομικές ή κοινωνικές παραμέτρους. Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέδωσε γνώμη σχετικά με τη στρατηγική επόμενης γενιάς της Επιτροπής για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.