Verżjoni faċli li jinqara
Verżjoni faċli li jinqara hi mod
li bih l-informazzjoni ssir faċli għal kulħadd
biex tinqara u tinftiehem.
“© Logo Ewropew Faċli li jinqara: Inclusion Europe. Aktar informazzjoni fuq: https://www.inclusion-europe.eu/easy-to-read/
L-Unjoni Ewropea
L-Unjoni Ewropea hi grupp ta’ 27 pajjiż fl-Ewropa.
Dawn il-pajjiżi ngħaqdu flimkien
biex jagħmlu l-affarijiet aħjar, aktar faċli u aktar sikuri għan-nies.
Huma qablu li jaħdmu flimkien u li jgħinu lil xulxin.
Kif bdiet l-Unjoni Ewropea
L-idea li tinħoloq l-Unjoni Ewropea ġiet
wara żewġ gwerer kbar li seħħew fl-Ewropa.
Il-pajjiżi fl-Ewropa raw li
hu aħjar li jaħdmu flimkien
milli jiġġieldu ma’ xulxin.
Fil-bidu, 6 pajjiżi biss fl-Ewropa bdew jaħdmu flimkien:
- l-Belġju
- Franza
- Il-Ġermanja
- L-Italja
- Il-Lussemburgu
- Il-Pajjiżi l-Baxxi
Ftit wara, issieħbu magħhom aktar u aktar pajjiżi fl-Ewropa
u nħolqot l-Unjoni Ewropea.
Illum, 27 pajjiż jagħmlu parti mill-Unjoni Ewropea.
Dawn il-pajjiżi huma:
- Ċipru
- Franza
- iċ-Ċekja
- Id-Danimarka
- Il-Bulgarija
- Il-Finlandja
- Il-Ġermanja
- Il-Greċja
- Il-Kroazja
- Il-Latvja
- Il-Litwanja
- Il-Lussemburgu
- Il-Pajjiżi l-Baxxi
- Il-Polonja
- Il-Portugall
- Ir-Rumanija
- Is-Slovenja
- L-Awstrija
- l-Belġju
- L-Estonja
- L-Irlanda
- L-Isvezja
- L-Italja
- L-Ungerija
- Malta
- s-Slovakkja
- Spanja
F'Ġunju 2016 ir-Renju Unit iddeċieda
li jieqaf milli jagħmel parti mill-Unjoni Ewropea.
Għalhekk mill-31 ta’ Jannar 2020, ir-Renju Unit
ma għadux aktar jagħmel parti mill-Unjoni Ewropea.
Il-miri u l-valuri tal-Unjoni Ewropea huma li
Il-pajjiżi kollha li jagħmlu parti mill-Unjoni Ewropea jaħdmu flimkien
biex jiżguraw li:
- ikun hawn il-paċi fl-Ewropa
- in-nies ikollhom għajxien tajjeb
- l-affarijiet huma ġusti għan-nies kollha u ħadd ma jitħalla barra
- il-lingwi u l-kulturi tan-nies kollha
huma rispettati - hemm ekonomija Ewropea b’saħħitha
u l-pajjiżi jużaw l-istess munita
biex jinnegozjaw flimkien.
Il-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea
jaqsmu l-istess valuri importanti.
Pereżempju, jaħdmu biex jiżguraw li n-nies kollha huma ugwali
u d-drittijiet tagħhom huma rispettati.
Wara li nħolqot l-Unjoni Ewropea,
ma kienx hemm aktar gwerer bejn il-pajjiżi
li jagħmlu parti mill-Unjoni Ewropea.
Bis-saħħa tal-Unjoni Ewropea
l-pajjiżi kollha fl-Ewropa jaħdmu flimkien fil-paċi.
Fl-2012, l-Unjoni Ewropea rebħet premju kbir
imsejjaħ “il-Premju Nobel għall-Paċi”.
Dan il-premju ngħata lill-Unjoni Ewropea
għax-xogħol tajjeb tagħha fiż-żamma tal-paċi fl-Ewropa.
Moviment liberu
L-Unjoni Ewropea għamlitha aktar faċli għan-nies
biex jiċċaqalqu b’mod ħieles minn pajjiż għal ieħor.
Huma jistgħu jgħixu, jistudjaw jew jaħdmu
fi kwalunkwe pajjiż tal-Unjoni Ewropea li jixtiequ.
Pereżempju, persuna minn Franza tista’ tagħżel
li tmur l-Italja u taħdem hemm.
Jew student mill-Belġju jista’ jmur jistudja f’università fil-Greċja.
L-oġġetti, is-servizzi u l-flus jistgħu wkoll jiċċaqalqu b’mod liberu
minn pajjiż għal ieħor tal-Unjoni Ewropea.
L-Unjoni Ewropea fid-dinja
L-Unjoni Ewropea għandha rwol importanti fid-dinja b’bosta modi.
Pereżempju:
- Hi tbigħ bosta oġġetti u servizzi lill-pajjiżi oħrajn.
Hi tixtri wkoll oġġetti minn pajjiżi oħrajn.
B’dan il-mod hi tgħin l-ekonomija tad-dinja tibqa’ għaddejja. - Hi tgħin miljuni ta’ nies
li jgħixu f’pajjiżi ifqar barra mill-Unjoni Ewropea. - Hi tipprova tagħmel id-dinja post aktar sikur
fejn in-nies huma trattati b’mod ġust u l-liġijiet huma rispettati.
- jaqbel mal-liġijiet u l-valuri kollha
tal-Unjoni Ewropea. - jaħdem biex jiżgura li dawn il-liġijiet u l-valuri
huma rispettati.
Dan jista’ jieħu tassew żmien twil biex iseħħ.
Bħalissa xi pajjiżi qed jaħdmu biex isiru parti mill-Unjoni Ewropea.
Dawn il-pajjiżi huma:
- Il-Bożnija-Ħerzegovina
- Il-Georgia
- Il-Maċedonja ta’ Fuq
- Il-Moldova
- Il-Montenegro
- Is-Serbja
- It-Turkija
- L-Albanija
- L-Ukrajna
Biex isiru parti mill-Unjoni Ewropea,
dawn il-pajjiżi għandhom jaħdmu
sabiex il-liġijiet u l-valuri kollha tal-Unjoni Ewropea
iseħħu fihom.
Iż-Żona Schengen
L-Unjoni Ewropea ħolqot iż-“Żona Schengen”.
Iż-Żona Schengen hi żona mingħajr fruntieri.
F’din iż-żona, in-nies jistgħu jivvjaġġaw minn pajjiż għal ieħor b’mod liberu u faċli.
Ma għandhomx għalfejn jgħaddu minn iċċekkjar u kontrolli
meta jgħaddu minn pajjiż għal ieħor.
Bis-saħħa taż-Żona Schengen, issa hu aktar faċli għan-nies
li jivvjaġġaw biex jaħdmu jew bħala turisti.
Iż-Żona Schengen inħolqot fl-1985.
Illum 25 minn 27 pajjiż tal-Unjoni Ewropea
jagħmlu parti miż-Żona Schengen.
Dawn il-pajjiżi huma:
- Franza
- iċ-Ċekja
- Id-Danimarka
- Il-Bulgarija
- Il-Finlandja
- Il-Ġermanja
- Il-Greċja
- Il-Kroazja
- Il-Latvja
- Il-Litwanja
- Il-Lussemburgu
- Il-Pajjiżi l-Baxxi
- Il-Polonja
- Il-Portugall
- Ir-Rumanija
- Is-Slovenja
- L-Awstrija
- l-Belġju
- L-Estonja
- L-Isvezja
- L-Italja
- L-Ungerija
- Malta
- s-Slovakkja
- Spanja
Ukoll, 4 pajjiżi li mhux fl-Unjoni Ewropea
jagħmlu parti miż-Żona Schengen:
- Islanda
- Liechtenstein
- Norveġja
- Svizzera
Dan ifisser li n-nies jistgħu jivvjaġġaw b’mod liberu u faċli
minn wieħed minn dawn il-pajjiżi għal ieħor.
B’dan il-mod hu aktar faċli għan-nies li jżuru kwalunkwe minn dawn il-pajjiżi
għat-turiżmu jew għax-xogħol.
Lingwi tal-Unjoni Ewropea
F’kull pajjiż tal-Unjoni Ewropea
in-nies jitkellmu l-lingwa tagħhom.
L-Unjoni Ewropea tipproteġi d-dritt tan-nies
li jikkomunikaw bil-lingwa tagħhom.
Dan hu għaliex l-Unjoni Ewropea
tipprovdi l-informazzjoni u d-dokumenti importanti kollha
bil-lingwi kollha tan-nies li jitkellmuhom fil-pajjiżi kollha tagħha:
- Bulgaru
- Ċek
- Daniż
- Estonjan
- Finlandiż
- Franċiż
- Ġermaniż
- Grieg
- Ingliż
- Irlandiż
- Kroat
- Latvjan
- Litwan
- Malti
- Olandiż
- Pollakk
- Portugiż
- Rumen
- Slovakk
- Sloven
- Spanjol
- Taljan
- Ungeriż
- Żvediż
B’dan il-mod in-nies kollha fl-Unjoni Ewropea
jistgħu jiksbu informazzjoni importanti bil-lingwa tagħhom stess
u jifhmuha.
Il-munita tal-Unjoni Ewropea
Il-biċċa l-kbira tal-pajjiżi li jagħmlu parti mill-Unjoni Ewropea jużaw l-istess munita.
Din il-munita tissejjaħ l-“Euro”.
L-użu tal-istess munita jgħin il-pajjiżi
fl-Unjoni Ewropea biex jinnegozjaw flimkien.
Pereżempju, in-nies minn Spanja
jistgħu jixtru l-oġġetti li jridu mill-Belġju
b’mod faċli u mingħajr spejjeż żejda.
L-użu tal-istess munita
jagħmilha aktar faċli għan-nies li jivvjaġġaw,
jixtru l-oġġetti online minn pajjiżi oħrajn
u joffrilhom aktar għażliet.
Illum, 20 minn 27 pajjiż tal-Unjoni Ewropea jużaw l-euro.
Dawn il-pajjiżi huma:
- Ċipru
- Franza
- Il-Finlandja
- Il-Ġermanja
- Il-Greċja
- Il-Kroazja
- Il-Latvja
- Il-Litwanja
- Il-Lussemburgu
- Il-Pajjiżi l-Baxxi
- Il-Portugall
- Is-Slovenja
- L-Awstrija
- l-Belġju
- L-Estonja
- L-Irlanda
- L-Italja
- Malta
- s-Slovakkja
- Spanja
Il-bandiera Ewropea
Din hi l-bandiera tal-Unjoni Ewropea:
Il-bandiera tal-Unjoni Ewropea hi blu
u għandha ċirku bi stilel tad-deheb fuqha.
Hu simbolu li juri li l-pajjiżi tal-Unjoni Ewropea
huma uniti u jappoġġjaw lil xulxin.
L-innu Ewropew
Kull pajjiż għandu melodija
li turi aħjar il-valuri u l-kultura tiegħu bħala pajjiż.
Din il-melodija tissejjaħ “innu”.
L-Unjoni Ewropea għandha l-innu tagħha wkoll.
Fl-1985, in-nies li jieħdu d-deċiżjonijiet
fl-Unjoni Ewropea
għażlu melodija ta’ kompożitur importanti ħafna
biex tkun l-innu tal-Unjoni Ewropea.
Isem il-kompożitur hu Ludwig van Beethoven.
Il-melodija turi kemm hu importanti
li n-nies kollha huma liberi, jgħixu fil-paċi
u jappoġġjaw lil xulxin.
L-Unjoni Ewropea temmen f’dawn il-valuri
u dan hu għaliex hi għażlet din il-melodija
biex tkun l-innu tagħha.
Jekk tixtieq tisma’ l-innu tal-Unjoni Ewropea, ikklikkja hawnhekk.
Magħquda fid-diversità
L-Unjoni Ewropea tuża l-frażi “magħquda fid-diversità”
biex turi x’inhuma l-valuri tagħha.
Inkunu magħquda fid-diversità jfisser li:
- nies fl-Unjoni Ewropea
għandu mnejn għandhom kulturi jew lingwi differenti
iżda jappoġġjaw lil xulxun
u jaħdmu flimkien fil-paċi. - m’hemm xejn ħażin
li jkollna lingwi u kulturi differenti.
Għall-kuntrarju.
In-nies b’kulturi differenti
jistgħu jitgħallmu aktar affarijiet minn xulxin u jaħdmu b’mod tajjeb flimkien.
- il-Parlament Ewropew
In-nies tal-Parlament Ewropew
huma eletti min-nies kollha fl-Ewropa
biex jappoġġjaw id-drittijiet tagħhom.
- il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea
In-nies li jagħmlu d-deċiżjonijiet
f’kull pajjiż tal-Unjoni Ewropea
jingħaqdu flimkien u jiffurmaw
il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.
Dawn it-3 korpi huma importanti ħafna għall-Unjoni Ewropea.
Huma jaħdmu mill-qrib flimkien biex jagħmlu l-affarijiet aħjar fl-Ewropa:
- Il-Kummissjoni Ewropea tissuġġerixxi l-liġijiet.
- Il-Parlament Ewropew
u l-Kunsill tal-Unjoni Ewropea
jiddiskutu dawn il-liġijiet u jiddeċiedu jekk iridux li dawn il-liġijiet
iseħħu fl-Ewropa. - Jekk jiddeċiedu li liġi għandha sseħħ fl-Ewropa,
il-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea
għandhom jaħdmu biex japplikaw din il-liġi.
Korpi oħrajn li huma importanti għall-Unjoni Ewropea huma:
- Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea
li tiżgura li l-liġijiet kollha jseħħu b’mod korrett
fl-Unjoni Ewropea. - Il-Qorti ta' l-Awdituri
li tiċċekkja jekk il-flus tal-Unjoni Ewropea
humiex jintefqu kif suppost.
Jeżistu korpi oħrajn tal-Unjoni Ewropea
li qed jagħmlu xogħol importanti.
Pereżempju, jeżistu korpi li:
- jiċċekkjaw jekk l-Unjoni Ewropea taħdimx kif suppost
u tirrispetta d-drittijiet tan-nies kollha. - jippubblikaw informazzjoni utli
dwar l-Unjoni Ewropea. - jagħżlu n-nies li għandhom il-ħiliet
biex jaħdmu għall-Unjoni Ewropea. - jappoġġjaw id-drittijiet tan-nies kollha fl-Ewropa
bħal nies b’diżabbiltajiet, ħaddiema u oħrajn.
Dawn il-korpi kollha jaħdmu flimkien biex jiżguraw li l-Unjoni Ewropea taħdem
kif suppost għall-ġid taċ-ċittadini tagħha.
Ikklikkja hawnhekk biex issib aktar informazzjoni:
dwar l-Unjoni Ewropea bil-lingwa tiegħek.
Jekk għandek mistoqsijiet dwar l-Unjoni Ewropea,
tista’ timla din il-formola online hawnhekk.
