Ο Πολ-Ανρί Σπάακ, ο οποίος φυλακίστηκε από τους Γερμανούς κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών της εξόριστης βελγικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ένας ακόμη από τους μεγάλους πρωτεργάτες της ΕΕ που βίωσαν τις φρικαλεότητες του πιο αιματηρού αιώνα της Ευρώπης. Μέσα στα ερείπια που άφησε πίσω του ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, ο Σπάακ διέκρινε την ευκαιρία να γίνει η Ευρώπη μια ισχυρή και ειρηνική ήπειρος μέσω της οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας.
Ζωή και ιστορικό πλαίσιο
Όσο ήταν εξόριστος στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια του πολέμου, από κοινού με τους ομολόγους του από τις Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο, ο Σπάακ σχεδίασε την υλοποίηση ενός καινοτόμου και εξαιρετικά μεγαλεπήβολου σχεδίου: μιας τελωνειακής ένωσης μεταξύ του Βελγίου, των Κάτω χωρών και του Λουξεμβούργου.
Το 1944 το σχέδιο καρποφόρησε, και γεννήθηκε η Μπενελούξ. Εντός των συνόρων των τριών αυτών χωρών θα ήταν εγγυημένη η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών. Το σχέδιο αυτό θα αποτελούσε πηγή έμπνευσης για την περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Ένα όραμα για την Ευρώπη
Για τον Σπάακ, η ενοποίηση των χωρών μέσω της σύναψης δεσμευτικών συμβατικών υποχρεώσεων αποτελούσε το αποτελεσματικότερο μέσο για την εξασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας. Συνέβαλε στην επίτευξη των στόχων αυτών ως πρόεδρος της πρώτης ολομέλειας των Ηνωμένων Εθνών (1946) και ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ (1957–1961). Ο Σπάακ διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της Συνθήκης της Συνθήκης της Ρώμης. Στη διάσκεψη της Μεσσήνης, το 1955, οι έξι συμμετέχουσες κυβερνήσεις τον διόρισαν πρόεδρο της επιτροπής εργασίας που επεξεργάστηκε τη Συνθήκη.
Ο Πολ-Ανρί Σπάακ εκφωνεί λόγο στο Στρασβούργο στις 11 Δεκεμβρίου 1951.
Ομιλία του Πωλ-Ανρί Σπάακ στο Παρίσι στις 11 Δεκεμβρίου 1951
… ενώ μερικοί ελάχιστα αντιλαμβάνονται το ενδιαφέρον και τη χρησιμότητα αυτού του εγχειρήματος, για αρκετούς από εμάς πρόκειται για ένα έργο εξαιρετικά σημαντικό και επιτακτικά αναγκαίο.
Θαυμάζω αυτούς που μπορούν και εφησυχάζουν στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη. Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε ιδιαίτερα σκληρές εκφράσεις, αλλά δεν μας το επιτρέπει η κοινοβουλευτική μας ιδιότητα.., ας κάνουμε ξανασκεφτούμε για λίγο τα χρόνια που πέρασαν!