Ceannródaithe
Seo a leanas na ceannairí fadbhreathnaitheacha arbh í a bhfís a ghin an tAontas Eorpach, an tAontas ina bhfuilimid ag maireachtáil inniu. Gan a gcuid dúthrachta agus an spreagadh a thug siad, ní bheimis ag maireachtáil anois sa limistéar síochána agus cobhsaíochta seo, a ndéanaimid talamh slán de go minic.
Idir throdaithe frithbheartaíochta agus dlíodóirí, ba ghrúpa an-éagsúil daoine iad na ceannródaithe ach b’ionann idéal dóibh ar fad: Eoraip shíochánta aontaithe rachmasach.
Le cois na gceannródaithe a ndéantar cur síos orthu thíos, is iomaí duine eile a spreag tionscadal na hEorpa agus a d’oibrigh gan stad gan staonadh chun é a chur i gcrích. Obair idir lámha, dá bhrí sin, is ea an roinn seo faoi cheannródaithe an Aontais Eorpaigh.
Amlíne
Foghlaim faoi bhunú an Aontais Eorpaigh agus faoin gcaoi ar fhorbair sé thar na scórtha bliain.
- 1945-59Síocháin san Eoraip agus tús an chomhair
Mar a tháinig an Comhphobal Eorpach do Ghual agus Cruach ar an bhfód de thoradh comhar iarchogaidh, síniú Chonarthaí na Róimhe agus tús Pharlaimint na hEorpa.
- 1960-69Na 'Seascaidí Saorálacha' – tréimhse fáis eacnamaíoch
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach le linn na 1960idí, tráth ar cuireadh leis lánpháirtíocht eacnamaíoch san Eoraip agus nuair a cuireadh tús leis an gcomhar idirnáisiúnta.
- 1970-79Comhphobal ag fás – seo iad na chéad bhaill nua a tháinig isteach: An Danmhairg, Éire agus an Ríocht Aontaithe
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach sna 70idí, tráth ar cuireadh baill nua leis na bunbhaill den chéad uair, toghcháin Eorpacha agus beartas réigiúnach chun borradh a chur faoi cheantair bhochta.
- 1980-89Athrú mór ar dhreach na hEorpa – titim an chumannachais
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach sna 1980idí, tráth ar tháinig níos mó tíortha isteach ann, clár Erasmus agus tús an mhargaidh aonair.
- 1990-99An Eoraip gan teorainneacha
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach sna 1990idí, tráth a ndearnadh méadú breise air, tráth ar seoladh an margadh aonair, an taisteal gan teorainneacha agus an euro.
- 2000-09Méadú breise
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach idir 2000 agus 2009, tráth ar tháinig 12 thír nua isteach ann, stádas dlíthairisceana don euro agus síniú Chonradh Liospóin.
- 2010-19Deich mbliana de dhúshláin
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach idir 2010 agus 2019, mar a d’fhreagair sé ar an ngéarchéim airgeadais, teacht na Cróite isteach san Aontas, agus reifreann na Ríochta Aontaithe i dtaca leis an Aontas a fhágáil.
- 2020 go dtí an t-am i láthairAontas atá aontaithe agus athléimneach
Mar a d’fhorbair an tAontas Eorpach ó 2020 i leith, agus é ag freagairt do dhúshláin nach bhfacthas a leithéid riamh cheana, amhail paindéim COVID-19, cogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine, agus an comhrac i gcoinne an athraithe aeráide.