Ar aghaidh go dtí an príomhábhar

Forléargas

Córas polaitiúil

Monarcacht bhunreachtúil pharlaiminteach is ea an Ísiltír. Is é an príomh-aire an ceann rialtais agus is é an monarc an ceann stáit. Is ag comhairle na n-airí atá an chumhacht feidhmiúcháin. Tá an tír roinnte ina 12 réigiún agus ina 342 bhardas. Tá sí roinnte ina 21 cheantar uisce atá faoi rialú ag bord feidhmiúcháin a bhfuil údarás aige maidir le bainistiú uisce. Tá 6 thír/chríoch thar lear i Muir Chairib ina gcuid de Ríocht na hÍsiltíre freisin. Ní cuid den Aontas Eorpach iad na críocha sin, áfach.

An trádáil agus an geilleagar

Tá an Ísiltír sa cheathrú háit san Aontas Eorpach ó thaobh olltáirgeacht intíre iomlán (OTI) per capita de, is é sin €48,900, figiúr atá i bhfad os cionn mheán an Aontais (€37,600). Sin 6.3% d’OTI an Aontais san iomlán.

(Foinse: Eurostat - figiúirí maidir ler OTI per capita agus OTI)

(Foinse: Eurostat - figiúirí maidir le heaspórtálacha agus impórtálacha)

An Ísiltír san Aontas Eorpach

Buiséid agus Maoiniú

Cá mhéad a íocann an Ísiltír don Aontas agus cá mhéad a fhaigheann sí uaidh?   

Is é buiséad an Aontais an uirlis lena chinntiú gur fórsa daonlathach síochánta rathúil iomaíoch í an Eoraip. Baineann an tAontas úsáid as a bhuiséad chun a thosaíochtaí agus a thionscadail mhóra a mhaoiniú, rudaí nach bhféadfadh an chuid is mó de thíortha an Aontais a mhaoiniú ina n-aonar.

Is mó na buntáistí a bhaineann le ballraíocht an Aontais ná méid ranníocaíochtaí bhuiséad an Aontais, agus is iomaí sampla de sin atá ann. Baineann na Ballstáit uile tairbhe as a bheith rannpháirteach sa Mhargadh Aonair, as cur chuige comhroinnte i leith na ndúshlán coiteann a bhaineann leis an imirce, leis an sceimhlitheoireacht agus leis an athrú aeráide, agus as gnóthachain nithiúla amhail bonneagar iompair níos fearr, seirbhísí poiblí nuachóirithe agus digitithe agus cóir leighis cheannródaíoch.

An méid atá le híoc ag gach tír san Aontas isteach i mbuiséad an Aontais, déantar é a ríomh ar bhealach cothrom. Íocann na tíortha sin a bhfuil geilleagair mhóra acu níos mó airgid isteach sa bhuiséad ná na tíortha sin a bhfuil geilleagair bheaga acu – agus an bealach eile thart.

Ní tabhairt agus glacadh atá i gceist le buiséad an Aontais; is éard atá i gceist leis rannchuidiú le chéile chun háit níos fearr a dhéanamh den Eoraip agus den domhan do chách.

Caiteachas bhuiséad an Aontais agus ioncam de réir tíre in aghaidh na bliana

  

Tionscadail san Ísiltír a fuair maoiniú ón Aontas Eorpach

Cuidíonn an t-airgead i mbuiséad an Aontais le cláir agus tionscadail a mhaoiniú i dtíortha uile an Aontais, e.g. chun bóithre a thógáil, maoiniú a thabhairt do thaighdeoirí agus an comhshaol a chosaint.

Tuilleadh eolais faoin gcaoi a dtéann maoiniú ón Aontas chun tairbhe don Ísiltír agus faoi chistí téarnaimh i do thír nó i do réigiún féin.