Cele
Cele Unii Europejskiej w obrębie jej terytorium to:
- wspieranie pokoju, wartości UE i dobrobytu obywateli UE
- zapewnianie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości na obszarze pozbawionym granic wewnętrznych i jednoczesne podejmowanie odpowiednich działań na granicach zewnętrznych w celu uregulowania kwestii azylu i imigracji oraz zapobiegania i zwalczania przestępczości
- ustanowienie rynku wewnętrznego
- osiągnięcie zrównoważonego rozwoju opartego na trwałym wzroście gospodarczym i stabilności cen oraz wspieranie wysoce konkurencyjnej gospodarki rynkowej umożliwiającej pełne zatrudnienie i postęp społeczny
- ochrona i poprawa jakości środowiska
- wspieranie postępu naukowo-technicznego
- zwalczanie wykluczenia społecznego i dyskryminacji
- propagowanie sprawiedliwości społecznej i ochrony socjalnej, równości kobiet i mężczyzn oraz ochrony praw dziecka
- zwiększanie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz solidarności między krajami UE
- ochrona bogatej różnorodności kulturowej i językowej UE
- ustanowienie unii gospodarczej i walutowej, której walutą jest euro.
Cele UE w skali światowej to:
- ochrona i promowanie swoich wartości i interesów
- działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa oraz zrównoważonego rozwoju na świecie
- propagowanie solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, wolnego i uczciwego handlu, walka z ubóstwem i ochrona praw człowieka
- ścisłe przestrzeganie prawa międzynarodowego.
Cele UE zostały zapisane w art. 3 traktatu z Lizbony.
Wartości
Unia Europejska opiera się na poniżej wymienionych wartościach.
Godność człowieka
Godność człowieka jest nienaruszalna. Musi być szanowana i chroniona. Na godności człowieka opierają się prawa podstawowe.
Wolność
Swoboda poruszania się daje obywatelom prawo do swobodnego przemieszczania się po Europie i przebywania na terytorium Unii. Swobody jednostki, takie jak poszanowanie życia prywatnego, wolność myśli, wyznania, zgromadzeń i wypowiedzi oraz swobodny dostęp do informacji są chronione na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Demokracja
Podstawą funkcjonowania UE jest demokracja przedstawicielska. Każdy obywatel Unii automatycznie korzysta z praw politycznych. Każdy pełnoletni obywatel UE ma prawo kandydować i głosować w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Obywatele UE mają prawo do kandydowania i głosowania w kraju pobytu lub w kraju, z którego pochodzą.
Równość
Wszyscy obywatele UE są równi wobec prawa. Zasada równości kobiet i mężczyzn leży u podstaw wszystkich polityk europejskich oraz procesu integracji europejskiej. Ma ona zastosowanie we wszystkich dziedzinach. Zasada równego wynagrodzenia za pracę o równej wartości została zapisana w traktacie rzymskim z 1957 r.
Praworządność
Unia Europejska opiera się na zasadzie praworządności. Oznacza to, że podstawą wszystkich jej działań są traktaty, przyjęte dobrowolnie i demokratycznie przez kraje UE. Prawa i sprawiedliwości strzeże niezależne sądownictwo. Kraje UE uznały ostateczną właściwość Trybunału Sprawiedliwości, którego wyroki muszą być przestrzegane przez wszystkich.
Prawa człowieka
Prawa człowieka są chronione na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Obejmują one prawo, zgodnie z którym nikt nie może być dyskryminowany ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, a także prawo do ochrony danych osobowych i prawo do dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
Wartości UE zostały zapisane w art. 2 traktatu z Lizbony oraz w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.
W 2012 r. UE dostała Pokojową Nagrodę Nobla za działania na rzecz pokoju, pojednania, demokracji i praw człowieka w Europie.