Trédhearcacht
Tá an trédhearcacht ar cheann de phríomhphrionsabail an Aontais. Leis an trédhearcacht ceanglaítear ar an Aontas faisnéis maidir leis an bpróiseas ceaptha beartas agus cúrsaí caiteachais a nochtadh agus prionsabal na saorála faisnéise a urramú. Leagtar amach na prionsabail sin i gconarthaí an Aontais.
Foráiltear in Airteagal 10 den Chonradh ar an Aontas Eorpach go ndéantar cinntí go hoscailte agus ‘chomh gar agus is féidir don saoránach’. Deirtear in Airteagal 11 gur cheart an deis a thabhairt do dhaoine aonair agus do chomhlachais ionadaíocha araon ‘a dtuairimí a chur in iúl agus a mhalartú go poiblí i ngach réimse de ghníomhaíocht an Aontais’.
Déantar tuilleadh forbartha ar na pointí sin sa Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh. Deirtear ann go gceanglaítear ar institiúidí an Aontais gníomhú go poiblí agus a chinntiú gur féidir le daoine aonair agus aon duine nádúrtha nó dlítheanach a chónaíonn nó a bhfuil a oifig chláraithe reachtach aige i mBallstát rochtain a fháil ar dhoiciméid (Airteagal 15).
Go praiticiúil, is éard a chiallaíonn sin go bhfuil tú i dteideal rochtain a fháil ar dhoiciméid ó institiúidí, comhlachtaí agus gníomhaíochtaí de chuid an Aontais, lena n-áirítear téacsanna reachtacha, doiciméid oifigiúla, miontuairiscí agus cláir oibre cruinnithe. Cliceáil ar na naisc ar an leathanach seo chun rochtain a fháil ar na bunachair sonraí agus na cláir phoiblí agus beidh tú in ann doiciméid a fháil go díreach ar líne nó iad a iarraidh.
Rochtain ar dhoiciméid
Chun cur leis an trédhearcacht, foilsíonn an Coimisiún Eorpach, Parlaimint na hEorpa, an Chomhairle Eorpach agus Comhairle an Aontais Eorpaigh sceideal a gcruinnithe roimh ré agus roinneann siad faisnéis maidir le torthaí na gcruinnithe sin i preasagallaimh. Is féidir leat seisiúin Pharlaiminte agus codanna de chruinnithe na Comhairle a leanúint ar líne freisin.
Na tosaíochtaí clársceidealaithe go léir, treoirlínte polaitiúla an Choimisiúin, an tAitheasc ar Staid an Aontais Eorpaigh agus clár oibre an Choimisiúin san áireamh, cuirtear ar fáil iad go poiblí. Cuirtear clár oibre straitéiseach na Comhairle Eorpaí agus tosaíochtaí Uachtaránacht na Comhairle ar fáil go poiblí freisin.
Is féidir leat féachaint ar sceidil na gCoimisinéirí, Uachtarán na Comhairle Eorpaí agus Uachtarán Pharlaimint na hEorpa.
Na hinstitiúidí agus na comhlachtaí eile de chuid an Aontais, foilsíonn siad freisin sceideal a nUachtarán, féilire na gcruinnithe agus na cruinnithe ar a ndéantar sruthú gréasáin.
Le haghaidh tuilleadh eolais, féach institiúidí agus comhlachtaí.
Bunachair an Aontais
Is é Eur-Lex an tairseach agat do dhlí an Aontais. Is féidir leat cuardach a dhéanamh ar chonarthaí, gníomhartha dlí, comhaontuithe idirnáisiúnta, nósanna imeachta reachtóireachta, achoimrí ar reachtaíocht agus cásdlí an Aontais.
Cuardaigh eagraíochtaí nó cláraigh do cheann féin. Mar chuid den chlár tá faisnéis maidir leis na leasanna atá á saothrú, cé atá á saothrú agus cé na buiséid a ghabhann leo ar leibhéal an Aontais. Is iad Parlaimint na hEorpa agus an Coimisiún Eorpach a reáchtálann é. Tabhair do d’aire nach féidir le hionadaithe ó eagraíochtaí cruinnithe ardleibhéil a bheith acu le Coimisinéirí ná le hoifigigh shinsearacha an Choimisiúin mura bhfuil an eagraíocht acu cláraithe.
Cuardaigh bunachar sonraí DORIE le haghaidh doiciméid a bhaineann le saincheisteanna an Aontais ó 1946 go dtí an lá inniu. Ina measc tá ionstraimí dlíthiúla atá glactha ag na hinstitiúidí, miontuairiscí ó chruinnithe de chuid na n-institiúidí Eorpacha agus na gcomhlachtaí Eorpacha, preaseisiúintí, ailt ó nuachtáin, óráidí a thug ceannairí Eorpacha agus meabhráin inmheánacha ón gCoimisiún.
Foilseacháin an Aontais
An Tuarascáil Ghinearálta ar Ghníomhaíochtaí an Aontais Eorpaigh
Tugtar cuntas inti ar mhórthionscnaimh agus ar mhóréachtaí an Aontais Eorpaigh le linn na bliana seo caite.
Cuardaigh leabharlann na bhfoilseachán ar líne ó institiúidí an Aontais agus comhlachtaí eile.
Tairseach Sonraí Oscailte an Aontais
Cuardaigh Tairseach Sonraí Oscailte an Aontais, ionad ilfhreastail le haghaidh sonraí ó institiúidí an Aontais agus comhlachtaí eile. Is ceadmhach na sonraí sin a úsáid agus a athúsáid gan srian chun críocha tráchtála nó neamhthráchtála.
Cláir phoiblí
Parlaimint na hEorpa
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’fhoilsigh nó a fuair Parlaimint na hEorpa ó bhí mí na Nollag 2001 ann. Ina measc tá miontuairiscí cruinnithe, cláir oibre, téacsanna reachtacha agus réitigh.
An Chomhairle Eorpach
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’eisigh an Chomhairle Eorpach ó bhí 1999 ann. Ina measc tá conclúidí (ó 2004), miontuairiscí cruinnithe, cláir oibre, vótaí agus torthaí.
Comhairle an Aontais Eorpaigh
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’eisigh Comhairle an Aontais Eorpaigh ó bhí 1999 ann. Ina measc tá doiciméid reachtacha ullmhúcháin, miontuairiscí cruinnithe, cláir oibre, vótaí agus torthaí.
Clár na ngníomhartha reachtacha faoi ‘comhchinnteoireacht’ (gnáthnós imeachta reachtach)
Cuardaigh gníomhartha reachtacha an Aontais a glacadh faoi ghnáthnós imeachta reachtach. Ina measc tá nósanna imeachta atá ar siúl faoi láthair agus atá curtha i gcrích araon.
An Coimisiún Eorpach
Clár dhoiciméid an Choimisiúin
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’fhoilsigh nó a fuair an Coimisiún Eorpach ó bhí mí Eanáir 2001 ann. Ina measc tá doiciméid reachtacha chomh maith le miontuairiscí agus cláir oibre cruinnithe.
Cuardaigh faisnéis agus doiciméid a bhaineann le hobair na gcoistí a chuidíonn leis an gCoimisiún reachtaíocht an Aontais a chur chun feidhme.
Cúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh
Rochtain ar dhoiciméid riaracháin
Déan iarratas ar rochtain ar dhoiciméid riaracháin atá i seilbh Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh.
An Banc Ceannais Eorpach (BCE)
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’eisigh an BCE. Ina measc tá dialanna, cinntí, tuairimí, cláir oibre agus miontuairiscí cruinnithe.
Cúirt Iniúchóirí na hEorpa (CIE)
Déan iarratas i scríbhinn nó le ríomhphost chun rochtain a fháil ar dhoiciméid a d’eisigh CIE.
An tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí (SEGS)
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’fhoilsigh an SEGS ó bhí mí Eanáir 2015 ann. Ina measc tá tograí, moltaí, doiciméid oibre agus cinntí riaracháin.
Coiste Eacnamaíoch agus Sóisialta na hEorpa (CESE)
Faigh rochtain ar dhoiciméid a d’eisigh CESE. Tá siad ar fáil i bhformáid leictreonach.
Coiste Eorpach na Réigiún (CoR)
Téigh i dteagmháil leis an Roinn um Thrédhearcacht agus Rochtain ar Dhoiciméid chun iarratas a dhéanamh ar rochtain ar dhoiciméid a d’fhoilsigh CoR.
An Banc Eorpach Infheistíochta (BEI)
Faigh rochtain ar fhaisnéis/dhoiciméid chomhshaoil agus shóisialta maidir le tionscadail infheistíochta inbhuanaithe, chomh maith le doiciméid beartais comhshaoil.
An tOmbudsman Eorpach
Cuardaigh croídhoiciméid ghnó (cásanna, cinntí, moltaí) agus doiciméid a bhaineann le straitéis, beartas agus bainistíocht ardleibhéil.
An Maoirseoir Eorpach ar Chosaint Sonraí (MECS)
Faigh rochtain ar thaifid ghníomhaíochtaí MECS maidir le sonraí pearsanta a phróiseáil.
An Bord Eorpach um Chosaint Sonraí (EDPB)
Faigh rochtain ar na trí chlár poiblí de chuid EDPB. Ina measc tá taifid maidir le cóid iompair, sásraí deimhniúcháin, séalaí agus marcanna agus rialacha corparáideacha ceangailteacha.
Lárionaid faisnéise an Aontais Eorpaigh
Lárionaid Faisnéise Europe Direct
Téigh i dteagmháil le do Lárionad Faisnéise áitiúil de chuid Europe Direct chun tuilleadh eolais a fháil maidir leis an gcaoi a bhfeidhmíonn an tAontas Eorpach.