Sprawiedliwość oraz prawa i ochrona przysługujące obywatelom UE
Obywatele UE mogą korzystać z wielu swobód i rozmaitych form ochrony. Chodzi tu między innymi o prawa osobiste, obywatelskie, polityczne, gospodarcze i socjalne, ochronę danych osobowych, przepisy zabraniające dyskryminacji, jak również prawo do swobodnego przemieszczania się w obrębie większości krajów UE.
Każdemu obywatelowi UE przysługują takie same prawa, u podstaw których leżą takie wartości jak równość, zakaz dyskryminacji, integracja społeczna oraz poszanowanie godności ludzkiej, wolności i demokracji. Wartości te umacnia i chroni zasada praworządności określona w traktatach UE oraz Karcie praw podstawowych. Obywatele UE mają prawo mieszkać, pracować, uczyć się i zawierać związki małżeńskie w innych krajach UE. UE stara się chronić dane osobowe Europejczyków i wzmacniać ich pozycję jako konsumentów.
- Sprawiedliwość i prawa podstawowe
- Strefa Schengen – podróże bez granic
- Ochrona danych – zestawienia informacyjne
Obywatelom UE przysługuje ochrona prawna w dowolnym kraju UE. Z kolei przestępców ściga się również poza granicami kraju, a następnie wydaje organom krajowym na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Organy sądowe współpracują ze sobą za pośrednictwem Europejskiej Jednostki Współpracy Sądowej (Eurojust) w celu zagwarantowania, że decyzje wydane w jednym kraju UE zostaną uznane i wykonane w innych krajach UE.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dokonuje wykładni prawa UE, aby zapewnić jego stosowanie w taki sam sposób we wszystkich państwach UE. Rozstrzyga on też spory prawne między rządami krajów Unii a jej instytucjami. W określonych sytuacjach osoby prywatne, przedsiębiorstwa lub organizacje mogą zwrócić się do niego o podjęcie działań przeciwko instytucji UE, która w ich odczuciu naruszyła ich prawa.
UE dąży do ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego poprzez współpracę w zakresie egzekwowania prawa, zarządzania granicami, ochrony ludności i reagowania na katastrofy. Chodzi tu między innymi o zwalczanie przestępczości zorganizowanej oraz zwiększanie skuteczności współpracy krajowych sił policyjnych za pośrednictwem Europejskiego Urzędu Policji (EUROPOL).
Kraje UE opracowują też obecnie spójną unijną politykę imigracyjną, która wykorzysta szanse, jakie niesie ze sobą legalna imigracja, a jednocześnie sprosta wyzwaniom imigracji nielegalnej. Trwają prace nad poprawą bezpieczeństwa poprzez lepsze kontrole na granicach zewnętrznych, a jednocześnie poprzez ułatwienie przyjazdu osobom posiadającym prawo wjazdu na terytorium UE.
